زنگ خطرهایی که گوش کسی بدهکار نیست!؟

کارشناسان،صاحب نظران،موسسات آموزشی و پژوهشی و مشورتی همه و همه فقط هشدار می‌دهند: «موج سونامی بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در سال 1400 در راه است.» اما گوش کسی بدهکار نیست. تسنیم پیرامون این موضوع در سال 1395 منتشر کرده بود که با هم از نظر می‌گذرانیم:

« در حال حاضر بیکاری در ایران یکی از پُرچالش‌ترین مسائل کشور در بخش داخلی است و دولت‌ها در سال‌های گذشته تلاش کرده‌اند برای خروج از وضعیت نامناسب اشتغال جویندگان شغل، چاره‌ای بیندیشند. طرح‌های فراوانی از پرداخت وام‌های خوداشتغالی، اجرای طرح بنگاه‌های کوچک زودبازده، مشاغل خانگی و مباحثی از این دست نیز با صرف میلیاردها تومان از منابع بانکی به اجرا گذاشته شد اما حاصل آن گسترش معضل بیکاری در کشور و وجود چند میلیون نفر بیکار است.

تا دو دهه قبل اگر در خانواده‌ها بیکاری وجود داشت، دست‌کم دیپلم داشتند و می‌توانستند در رشته‌های مختلف شغلی مشغول به کار شوند، اما حالا شرایط عوض شده و کشور با کارجویانی مواجه است که چندین سال و حتی تا مقطع دکترا در دانشگاه‌ها درس خوانده‌اند و در جستجوی شغل به سر می‌برند که بسیاری از کارشناسان اقتصادی علت این موضوع را عدم مهارت فارغ التحصیلان می‌دانند.

در حال حاضر اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی تبدیل به یکی از بزرگترین دغدغه خانواده‌های ایرانی شده که دلیل آن عدم تناسب آموخته‌های دانشگاهیان با نیازهای بازار کار است. متأسفانه دولت در زمینه مهارت‌آموزی فارغ التحصیلان اقدامی نکرده و صرفاً مهارت‌آموزی در حد برگزاری همایش‌ها و اظهارنظر مورد توجه قرار گرفته است.

با وجود چنین شرایطی در بیکاری؛ دولت تدبیر و امید امیدوار بود که با استفاده از بسته‌های "تکاپو" و "حرکت" بتواند علاوه بر به حرکت در آوردن چرخ‌های اقتصاد؛ رونقی در بازار کار کشور ایجاد کند، همچنین بتواند با راه‌اندازی ظرفیت‌های خالی بنگاه‌ها، استفاده از سرمایه‌های خارجی و داخلی در خدمت تولید، افزایش بهره‌وری و تقویت نقدینگی و سرمایه در گردش بنگاه‌ها، تغییرات مثبتی را در بازار کار کشور رقم بزند، اما شواهد حاکی از این است که طرح‌های اشتغالزایی دولت موفقیت آمیز نبوده است و در حال حاضر بیکاری در مرز هشدار قرار دارد.

*ربیعی: اگر کاری نکنیم بیکاران 10میلیون نفر می‌شوند

علاوه بر رئیس جمهور، وزیر کشور و مشاور اقتصادی رئیس جمهور، علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم پیشتر با بیان "اگر کاری نکنیم در افق 1400 تعداد بیکاران به 10 میلیون نفر می‌رسد و این عدد خوبی نیست و بسیار خطرناک است"، گفته بود: عمده واجدان شرایط کار، فارغ التحصیلان دانشگاهی‌اند.

وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی با بیان اینکه 96درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز فاقد هرگونه مهارتی جهت اشتغال هستند، گفت: حدود 4‌درصد از فارغ التحصیلان کشور متناسب با بازار کار تحصیلات کسب کرده‌اند.

*4.8میلیون ایرانی بیکارند

کنار پیش‌بینی‌های ربیعی برای اوضاع نامناسب بازار کار، نتایج بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز از وضعیت بحرانی بیکاری خبر می‌دهد. چندی پیش بود که کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از بیکاری 11 میلیون نفری در صورت عدم‌تحقق برنامه‌ها تا سال 1400 خبر داد.

نماینده مردم تهران در مجلس در ادامه تصریح کرد: نرخ بیکاری سال 94 از سوی دولت 11 درصد عنوان شده که اگر این میزان را بپذیریم نشان می‌دهد وضعیت اشتغال گروه‌های سنی، جنسی و تحصیلی مختلف در حوزه بیکاری خوب نیست.

وی بر اساس گزارش جدید و رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: همچنین در سال 94، 2 میلیون و 700 هزار بیکار داریم که با احتساب شاغلان ناقص این میزان به 4 میلیون و 800 هزار نفر و با احتساب جمعیت فعال دلسرد از اشتغال این میزان به 7 میلیون نفر می‌رسد که رقم فوق تا سال 1400 به 11 میلیون بیکار خواهد رسید که باید توجه داشت تبعات بیکاری صرفاً اقتصادی نبوده و بحران‌های زیادی مثل طلاق و اعتیاد را به‌دنبال دارد و باید به این موضوع توجه ویژه‌ای شود.

*بیکاری 40درصدی تحصیل‌کرده‌ها در برخی استانها

مجید قاسمی، اقتصاددان برجسته کشور روز گذشته در چهارمین همایش "پیشرفت و توسعه علمی کشور" با محوریت "اشتغال و کارآفرینی فارغ التحصیلان" به موضوع کارآفرینی و اشتغال فارغ التحصیلان پرداخت و گفت: طبق اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری سه‌ماهه اول سال 95 برابر 12,2 درصد است؛ بدین ترتیب جمعیت شاغل ما ثابت است و از سال 91 به بعد رشد نداشته‌ایم.

قاسمی با اشاره به نرخ بیکاری تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی نیز گفت: به‌گفته وزیر تعاون، نرخ بیکاری تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی در بعضی از شهرهای کشور به 40 درصد هم می‌رسد.

*از امسال یک‌میلیون فارغ‌التحصیل بیکار خواهیم داشت

علاوه بر این نیز محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در اظهاراتی جدید در خصوص بحران بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها هشدار داد.

فرهادی با بیان "در کشور تعداد دانشجو و دانشگاه بسیار زیاد است که باید در این زمینه حد و حدود را حفظ کنیم"، افزود: در حال حاضر بیش از دو هزار و 880 واحد آموزش عالی در کشور داریم که قریب به 5 میلیون دانشجو در این واحدها در حال تحصیل هستند.

فرهادی با اشاره به هشدارهای رئیس جمهور مبنی بر ورود بیکاران جدید به جامعه گفت: همان‌گونه که رئیس‌جمهور اعلام کرد از امسال یک میلیون فارغ‌التحصیل بیکار خواهیم داشت که برای این مسئله باید فکری شود و البته مسیر گذر از این موضوع دستیابی به رشد هشت درصدی در اقتصاد است که طبق برنامه‌ها امسال باید پنج درصد از این رشد اقتصادی محقق شود.

پیشتر مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی هم گزارش هشدارآمیزی از تشدید بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی منتشر و ضمن اعلام اینکه در سالهای اخیر اشتغالزایی در مردان از نوع شغل جدید نبوده، نرخ بیکاری بلندمدت فارغ‌التحصیلان را 49.2 درصد اعلام کرد.

در این گزارش تصریح شده بود که 5.5 میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی پشت دروازه‌های بازار کار تجمع کرده‌اند که طی سالهای آتی باید شغل پیدا کنند.

با توجه به هشدارهای مختلف مسئولان و اظهارات جدید وزیر علوم مبنی بر ورود سالیانه یک‌میلیون فارغ التحصیل بیکار به جامعه می‌توان نتیجه گرفت با وجود 5میلیون دانشجو در حال تحصیل، در پنج‌ساله آینده حداقل 5 میلیون بیکار به صف بیکاران افزوده می‌شود و با توجه به اینکه در حال حاضر حدود 5 تا 6 میلیون بیکار در جامعه داریم با جمعیت بیش از 10 میلیونی بیکار روبه‌رو خواهیم بود که نیازمند برنامه ریزی جدی دولت و کنارگذاشتن رویه بی‌خیالی موجود است.»